Etykiety

KALENDARIUM ŚW. FILIPA NERI


UZNANIE CIAŁA ŚW. FILIPA NERI - WRZESIEŃ 2022 - ORATORIOSANFILIPPO.ORG

1515 – w sobotę 21 lipca – we Florencji, w Oltrarno, przy San Pietro Gattolini, Lucrezia, żona notariusza Francesca Neri rodzi syna, któremu na chrzcie nadaje się imiona Filippo Romolo. Prócz Filipa państwo Neri mieli jeszcze jednego syna – Antoniego, który zmarł w dzieciństwie i dwie córki – Katarzynę i Elżbietę. Filip został ochrzczony 22 lipca w „bel San Giovanni” przez ks. Giovanni Battista di Jacopo Teresa z Avilla ma wówczas cztery miesiące (urodziła się 28 III 1515), 24 -letni Ignacy Loyola pozostaje w służbie wicekróla Nawarry, zaś 37 – letni Tomasz Morus w służbie króla Anglii Henryka VIII, by w dwa lata później zostać jego doradcą. Również dwa lata później Marcin Luter przybije swe tezy na drzwiach katedry w Wittenberdze, inicjując tym samym reformację. W Polsce panuje Zygmunt Stary Jagiellończyk.

Formuła orzeczenia kanonizacji z „Diariusza” mistrza ceremonii papieża Grzegorza XV, Paolo Alaleone de Branca – 12 III 1622 r. Na cześć Świętej i Nierozłącznej Trójcy oraz dla podniesienia wiary Katolickiej i dla powiększenia religii Chrześcijańskiej powagą tegoż Boga wszechmogącego Ojca i Syna i Ducha Świętego, Błogosławionych Apostołów Piotra i Pawła oraz naszą, za radą naszych braci oświadczamy i stanowczo stwierdzamy, że błogosławionej pamięci Izydor Oracz patron Madrytu, Ignacy Loyola z miasta Azpeythia z Towarzystwa Jezusowego, Teresa od Jezusa de Ahumada z Avila założycielka zakonu Karmelitanek Bosych i Filip Neri Florentczyk założyciel Kongregacji Oratorium są Świętymi i mają zostać wpisani do Katalogu Świętych i ich do tegoż katalogu wpisujemy. Ustanawiając, aby przez Kościół Powszechny każdego roku w dzień śmierci Izydora, Ignacego, Franciszka i Filipa pobożnie i uroczyście było obchodzone ich święto i oficjum jako za jednego wyznawcę nie biskupa, natomiast Teresy jako tylko za dziewicę. Ponadto tą samą pełnią władzy wszystkim odczuwającym skruchę i wyspowiadanym, którzy w poszczególnym roku w te świąteczne dni pobożnie zbliżą się do ich grobu, miłosiernie uwalniamy z jednego roku i czterdziestu dni, natomiast przystępującym w poszczególnym roku w oktawę wymienionych świąt do grobu z czterdziestu dni nałożonych pokut. /  tłumaczenie: ks. Mieczysław Stebart COr, Oratoriana 79 (2014), s. 116-117. /

UZNANIE CIAŁA ŚW. FILIPA NERI - WRZESIEŃ 2022 - ORATORIOSANFILIPPO.ORG

1520/21 – rodzina przeniosła się do Costa San Giorgio; zmarła matka Filipa; Franciszek ożenił się z Aleksandrą di Michele Lensi, która pokochała Filipa czułą miłością i ogromnie cierpiała z powodu odejścia Filipa z Florencji

1522-1530 – Filip swoje pierwsze nauki skończył u niejakiego nauczyciela Clemente; uczęszczał też do konwentu św. Marka, gdzie od czasów św. Antonina i Savonaroli, specjalne bractwo troszczyło się o religijną i duchową formację dzieci i młodzieży; wiele lat później Filip powie dominikanom: „wszystko, co od początku otrzymałem dobrego, otrzymałem od waszych ojców z San Marco we Florencji” 

1523 – urodziła się św. Katarzyna de’Ricci, z którą Filip pozostawał w duchowej więzi; 

1530 – św. Antoni M. Zaccaria założył barnabitów, którzy mieli silne związki z Filipem i pierwszymi oratorianami

1533 – w początkach roku Filip opuszcza rodzinny dom i udaje się do stryjecznego brata swego ojca, Romola Neri, bogatego kupca z San Germano, nieopodal Monte Casino, by na jego prośbę wspomóc go w interesach

1534 – w końcu roku, Filip Neri, zdecydowawszy się na poświęcenie służbie Bożej, opuszcza stryja i udaje się do Rzymu. Mieszka w domu bogatego florenckiego szlachcica, Galeotta del Caccia – kierownika „Urzędu Celnego Ziemskiego”, w Sant’Eustachio, nieopodal Panteonu, gdzie spędza około 3 lat jako wychowawca jego synów w zamian za mieszkanie i skromny wikt. Podejmuje studia filozofii i teologii u augustianów i w archigimnazjum della Sapienza, ale po kilku latach (pod koniec 1537) je rzuca, sprzedaje podręczniki a pieniądze oddaje młodemu kalabryjczykowi Wilhelmowi Sirleto, by oddać się całkowicie praktykom ascetycznym. Od początku bowiem pobytu w Rzymie wiele czasu – niemal każdą noc spędza na modlitwach w katakumbach św. Sebastiana. W tymże 1534 r. umiera papież Klemens VII, nowym papieżem zostaje Paweł III; król Anglii Henryk VIII wydaje akt supremacji odrywając swój kraj od Kościoła Katolickiego. Latem tego roku Ignacy Loyola zakłada w Paryżu zawiązek przyszłego Towarzystwa Jezusowego; pod koniec roku za odmowę uznania podporządkowania Kościoła władzy królewskiej Tomasz Morus zostaje wtrącony do więzienia w Tower, by w lipcu 1535 ponieść śmierć męczeńską; jesienią 1535 roku Teresa z Avila wstąpi do karmelitanek

1538 – Filip decyduje się na rozpoczęcie czynnego apostolstwa: nawiedza szpitale opiekując się chorymi i pocieszając cierpiących, szczególnie – z Bractwem Miłości Bożej – szpital św. Jakuba dla nieuleczalnie chorych, głosi słowo Boże w miejscach publicznych, na placach, w sklepach, szkołach czy warsztatach, zdobywając rychło szacunek i popularność wśród rzymskiego ludu. Rozpoczyna praktykę nawiedzania siedmiu kościołów rzymskich rozpoczynając od bazyliki św. Piotra, następnie idąc do św. Pawła za Murami, stamtąd do św. Sebastiana, dalej do św. Jana na Lateranie, do kościoła Krzyża Jerozolimskiego by skończyć nawiedzeniem św. Wawrzyńca i bazyliki Santa Maria Maggiore. Nie zaprzestaje modlitw w katakumbach. 1539 – 5 lipca – umiera Antoni Maria Zaccaria, założyciel barnabitów; gdy w 1574 roku barnabici przybyli do Rzymu mogli liczyć na pomoc Filipa w osiedleniu się w Wiecznym Mieście 1543 – otwarcie Soboru Trydenckiego

1544 – niedługo przed uroczystością zesłania Ducha Świętego, modląc się w katakumbach Filip doznaje niezwykłego wylania Ducha świętego: według świadectwa najbliższego mu przed śmiercią przyjaciela, Piotra Consoliniego, miał on ujrzeć wnikającą do swoich ust ognista kulę i poczuć, że rozszerza się wskutek tego klatka piersiowa. Odczuwanie wewnętrznego ognia miało być tak silne, że Filip rzucił się na ziemię i wołał: „Dosyć Panie, dosyć, nie mogę znieść więcej!”. Po jego śmierci stwierdzono złamanie i uniesienie żeber w okolicy serca; przez całe życie nękało Filipa gwałtowne bicie serca, także stan permanentnego podwyższenia temperatury, tak iż nawet zimą chadzał z rozpiętą sutanną, i spał przy otwartych na oścież oknach. 

UZNANIE CIAŁA ŚW. FILIPA NERI - WRZESIEŃ 2022 - ORATORIOSANFILIPPO.ORG

1547 – zmarł w Neapolu św. Kajetan z Tieny, jeden z założycieli Kanoników Regularnych Teatynów, którzy odegrali znaczącą rolę w reformie katolickiej, i którym Filip przyglądał się z zainteresowaniem
1548 – 16 sierpnia – ze swym spowiednikiem Persiano Rosą, Filip zakłada „Bractwo Przenajświętszej Trójcy dla Pielgrzymów i Ozdrowieńców”; szczególną rolę przyjdzie odegrać Bractwu w 1550 r., gdy z okazji Roku Świętego zjechały do Rzymu tysięczne rzesze pielgrzymów (bractwo pomagało nawet 500 pielgrzymom dziennie); bractwo krzewiło również kult Najświętszej Eucharystii, zwłaszcza w formie adoracji czterdziestogodzinnej 1548 w Polsce umiera król Zygmunt Stary Jagiellończyk, zaś tron obejmuje jego syn Zygmunt August 1550 – rodzi się św. Kamil de Lellis, penitent Filipa; w 1584 roku założy Stowarzyszenie Sług Chorych (kamilianie)

1551 – Filip otrzymuje tonsurę, niższe święcenia i subdiakonat; 28 marca – w Bazylice Laterańskiej przyjmuje święcenia diakonatu

1551 – 23 maja – w wieku 36 lat, Filip przyjmuje święcenia kapłańskie w kościele Tommaso in Parione, z rąk wikariusza Rzymu, Giovanniego Lunel, biskupa tytularnego Sebaste; na przyjęciu święceń zaważyło umiejętne kierownictwo duchowe Persiano Rosy. Filip wyprowadza się z mieszkania Cacci i zamieszkuje przy kościele San Girolamo della Carità, który staje się centrum jego apostolstwa. W jego mieszkaniu co dzień po południu gromadzi się grupka kilku młodych ludzi praktykujących „ragionamento sopra il Libro” dyskusję nad Księgą, najczęściej nad tekstami z Pisma św. Z powodu tłoku Filip musi kierować dyskusją siedząc na łóżku. Coraz więcej czasu zabiera mu słuchanie spowiedzi, zwykle spowiada w swoim pokoju. Przyjmuje dziennie po kilkudziesięciu penitentów, by im ułatwić dostęp do siebie w dzień i w nocy ma zwyczaj pozostawiać klucze pod drzwiami swego pokoiku, by penitenci mogli wejść swobodnie kiedy zechcą: jest jednym z największych spowiedników tamtej doby.

1554 – rozpoczęcie medytacji i spotkań modlitewnych, które dadzą początek Oratorium

1557 – pod wpływem sukcesów misyjnych jezuitów, szczególnie św. Franciszka Ksawerego, Filip chce opuścić Rzym i udać się na misje. Udawszy się po radę do cystersa Agostino Ghettini, przeora klasztoru w Tre Fontane usłyszał odpowiedź: „Twoimi Indiami jest Rzym!” Cesare Baronio, późniejszy pierwszy następca Filipa, Antonio Gallonio, jego przyszły biograf, i inni pierwsi uczniowie, jego duchowi synowie, wstępują do Oratorium. 1557 umiera św. Ignacy Loyola

1558 – Filip ze swoją wspólnotą urządza większe pomieszczenie na miejsce spotkań, nazywane odtąd Oratorium. Rozbudowuje się program codziennych spotkań, wielcy kompozytorzy Animuccia i Palestrina komponują muzykę do śpiewanych w czasie spotkań pieśni. Tradycją staje się pielgrzymowanie do siedmiu kościołów, w czym bierze udział niekiedy po kilka tysięcy osób. Organizuje się także spotkania oratoryjne na łonie przyrody. Podstawą „metody duszpasterskiej” Filipa jest jednak intymna, osobista rozmowa. 1558 umiera o. Persiano Rosa, powtarzając swoje zwyczajowe powiedzenie: „Radośnie, radośnie!”

1559 – Filip, który rozczytuje się w pismach Savonaroli i nie waha się utrzymywać kontaktów z oskarżonymi o herezję, wzbudza podejrzenia władz kościelnych. W kwietniu jest przesłuchiwany przez kard. Virgilio Rosario, wikariusza Rzymu, który zakazuje mu organizowania spotkań oratoryjnych. Ale 22 V niespodziewana śmierć kardynała, kładzie kres podejrzeniom. Paweł IV, lepiej poinformowany, posyła Filipowi dwie świece ze święta Matki Bożej Gromnicznej na znak pojednania. Filip wzbudza kontrowersje także i dlatego, że obca jest mu wszelka bufonada, pozowanie na świętość i namaszczenie, stąd znany jest z wesołości, opowiadania dowcipów itp., zgodnie z zasadą „Duch wesoły łatwiej dojdzie do doskonałości, niż melancholijny”. Czasami gorszy to przybywających doń gości oczekujących, że będzie „wyglądał na świętego”. 11 X 1555 w Florencji umiera Franciszek – ojciec Filipa; Filip zrzeka się spadku po ojcu na rzecz siostry Katarzyny

1562 – w listopadzie Filip po raz pierwszy poważnie zachorował; pisze pierwszy testament

1563 – podczas pielgrzymki do Siedmiu Kościołów Filip poznał kardynała Karola Boromeusza, który odtąd pozostanie przywiązany do Ojca i będzie go miał za doradcę w sprawach najwyższej wagi.
 4 XII 1563 zakończenie Soboru Trydenckiego

1564 – na wyraźne polecenie papieża Filip obejmuje duszpasterstwo nad wspólnotą mieszkających w Rzymie Florentczyków skupione w kościele San Giovanni dei Fiorentini. Ponieważ sam nie chce opuścić San Girolamo, wysyła tam kilku nowowyświęconych swych uczniów, m.in. Cezarego Baroniusza. Ta kilkuosobowa wspólnota związanych z Filipem księży staje się prototypem późniejszej kongregacji. Rok wcześniej kończy swe obrady Sobór Trydencki. 1566 w dniu 7 stycznia – papieżem został św. Pius V 1566 w San Girolamo umiera Buonsignore Cacciaguerra – mistyk, propagował codzienne przystępowanie do Komunii św.

1569 – ponowne wszczęcie inkwizycyjnego śledztwa przeciw Filipowi i jego wspólnocie: dwaj dominikanie wysłani dla wysłuchania kazań Filipa tak w nich zagustowali, że stali się na nich stałymi bywalcami. W Polsce w Lublinie ustanawia się unię realną polsko – litewską.

1571 – Baroniusz, który poważnie się rozchorował, powrócił do zdrowia po cudownej interwencji Filipa, który „domagał się” jego uzdrowienia. 1571 w obecności Filipa umiera Giovanni Animuccia – muzyk Oratorium

1574 – ćwiczenia Oratorium, dla których miejsce z San Girolamo już nie wystarcza, zostają przeniesione do nowego Oratorium przy san Giovanni dei Fiorentini 1574 św. Jan Leonardi zakłada w Lukce Kleryków Regularnych Matki Bożej; do Rzymu przeniesie się w 1583 podtrzymując z Filipem i oratorianami braterskie więzi

1575 – papież Grzegorz XIII przekazuje Filipowi mały walący się kościółek Santa Maria in Valicella (w kotlinie). Jednocześnie w bulli z 15 lipca powołuje „Kongregację kapłanów świeckich i kleryków pod nazwą Oratorium”. Rozpoczyna się budowa nowego kościoła (Chiesa Nuova), mająca trwać ponad dwadzieścia lat. Giovenale Ancina tak opisuje Filipa: „Kierownikiem duchowym jest pewien Filip z Florencji, starszy człowiek w wieku co najmniej sześćdziesięciu lat, nadzwyczajny, zwłaszcza jeśli chodzi o świętość życia. Jest on pięknym, starszym człowiekiem, czystym i białym jak gronostaj. Jego skóra jest delikatna, dziewicza. Kiedy podnosi rękę, aby trzymać ją pod słońce, jest przeźroczysta jak alabaster”. 17 września arcybiskup Florencji Alessandro de Medici (późniejszy Leon XI) położył kamień węgielny pod kościół Santa Maria in Vallicella. W Polsce sejm elekcyjny wybiera na króla Stefana Batorego.

UZNANIE CIAŁA ŚW. FILIPA NERI - WRZESIEŃ 2022 - ORATORIOSANFILIPPO.ORG

1577 – wszyscy – prócz Filipa członkowie kongregacji zamieszkują wspólnie przy Chiesa Nuova. Filip, mimo namów uczniów, pozostaje przy San Girolamo. Wspólnota staje się miejscem licznie odwiedzanym także przez kardynałów i samego papieża, tak iż krąży nawet powiedzenie: „gdy papież jest w Bolonii (Grzegorz XIII pochodził z tego miasta), Chiesa Nuova świeci pustkami”. 3 lutego kard. Alessandro de Medici (późniejszy Leon XI) po raz pierwszy celebrował Mszę św. w kościele Santa Maria in Vallicella. 15 marca Kongregacja odbywa pierwsze zebranie, z którego notatka znajduje się w Księdze Dekretów. 9 maja Filip został wybrany prepozytem Kongregacji.

1578 – w sierpniu papież Grzegorz XIII odwiedza Vallicellę; o. Tarugi z tej okazji sporządza notatkę o stanie Kongregacji, zawierającą spis członków, podzielonych na „Kapłanów Kongregacji Oratorium erygowanej przez Waszą Świątobliwość” (23 z tego 2 nieobecnych) oraz na osoby „niższych stopni” (klerycy, laicy i domownicy, nie wszyscy dający się łatwo zidentyfikować).

1579 – Kardynał Karol Boromeusz odwiedza Vallicellę; jest to ostatnia z wielu prób otrzymania od Filipa ludzi, których mógłby zabrać do Mediolanu. Domy w San Severino i w Fermo proszą o agregację do Domu Rzymskiego. 

1581 – Nowa niepokojąca choroba dotyka o. Filipa, który sporządza swój drugi testament, spisany 2 października.

1582 – 1 września – staraniem Filipa Neri powstaje w Rzymie Kolegium Polskie; z powodu braku funduszy kolegium upadło 4 lata później. Staraniem Tarugiego i Talpy powstaje pierwsza wersja Konstytucji.

1583 – 16 marca – „cud ulgi” Filipa wobec piętnastoletniego Paolo Fabrizio Massimo. Bordini otrzymuje zlecenie zredagowania po łacinie tekstu Konstytucji, który otrzymuje tytuł Compendium – Filip przegląda tekst. 22 listopada – Filip, na wyraźne polecenie Grzegorza XIII, przenosi się na Vallicellę. Natychmiast posłuchał papieża, ale potrafił swoją przeprowadzkę zamienić w karnawałowy orszak, w którym były niesione w procesji wszystkie jego liche naczynia. W San Girolamo pozostała tylko kotka, którą Gallonio chodził codziennie karmić.

1584 – w maju Filip zostaje jednomyślnie wybrany prepozytem do końca życia; 11 czerwca sporządza nowy testament. 1584 umiera św. Karol Boromeusz

1586 – założenie wspólnoty Oratorium w Neapolu. Baroniusz, z inspiracji Filipa coraz bardziej oddany studiom nad historią Kościoła, publikuje Martyrologium na polecenie papieża. Zaledwie po 4 latach istnienia upada – zainicjowane przez Filipa – Kolegium Polskie w Rzymie. 1587 umiera skromny i dowcipny św. Feliks z Cantalice, przyjaciel z którym Filip przeżył wiele chwil duchowego, dobrego humoru.

1588 – Między czerwcem a lipcem wychodzi drukiem i zostaje przedstawiony papieżowi Sykstusowi V pierwszy tom Annales Ecclesiastici, owoc 30 lat studiów Baroniusza, zdobywając natychmiastowy i wielki sukces. Ojciec Ricci opowiada, że za każdy nowy tom Annales Filip wyznaczał Baroniuszowi w „nagrodę” służenie do 30 Mszy; kiedy indziej, każąc mu siedzieć na niskim miejscu, rozkazywał wygłaszać krytyki o nim, o jego rodzinnym mieście i o jego rzeczach. Baroniusz zawsze pokornie przyjmował „nagrody”, jakie mu były wyznaczane.

1590 – 11 lutego – przeniesienie na Vallicellę ciał świętych męczenników Papiasza i Maura było momentem niepohamowanej radości Filipa, rozmiłowanego od młodości, w świadectwie męczenników i pobożnego czciciela świętych relikwii. 27 VIII 1590 umiera papież Sykstus V, po którym następuje po bardzo krótkim pontyfikacie Urbana VII, Grzegorz XIV, bardzo życzliwy dla Ojca Filipa i mający zamiar odznaczenia go purpurą w swoich pierwszych nominacjach kardynalskich.

1591 – 14 kwietnia – w Wielkanoc, zostało uroczyście poświęcone nowe prezbiterium kościoła Chiesa Nuova. 1591 umiera młody kleryk jezuicki św. Alojzy Gonzaga

1592 – w styczniu kard. Hipolit Aldobrandini, oddany uczeń Filipa, został wybrany papieżem i przyjął imię Klemens VIII (Filip wstąpił na tron Piotra). Przyjaźń ta wyrażała się w m.in. w misjach dużej wagi, jak pojednanie z Kościołem króla Francji Henryka IV; Filip za pośrednictwem Baroniusza miał duży wpływ na papieską decyzję. W listopadzie Ojciec ponownie zachorował.

1593 – w lipcu Baroniusz został wybrany prepozytem Kongregacji, co osłabiony fizycznie Filip, przyjął z ulgą. W październiku, na krótko przed kolejnym atakiem choroby, Filip został przyjęty przez papieża, który powtórzył swoją wolę mianowania go kardynałem, „a Ojciec podniósł biret, spoglądając w niebo powiedział: Paradiso, paradiso!”

1595 – 22 maja – kard. Federico Borromeo udzielił Filipowi Wiatyku: „Kiedy udzielałem mu Komunii – zaświadcza kardynał – krótko przedtem powiedział: Nie zrobiłem niczego dobrego, niczego, niczego…”. Na słowa: Domine, non sum dignus… on odpowiedział głośno: Nigdy, nigdy nie byłem jej godny.” Fabrizio Massimo poświadcza, że po otrzymaniu sakramentów Ojciec powiedział: „Vanitas vanitatum: kto szuka czegoś innego niż Chrystusa, nie wie, czego chce; kto szuka czegoś innego niż Chrystusa, nie wie o co prosi.” 23 maja – Filip, silniejszy fizycznie, odprawia Mszę świętą. 25 maja – w uroczystość Bożego Ciała, Filip odprawia ostatnią Mszę świętą, „radośnie, jak gdyby śpiewając.” Wieczorem słucha spowiedzi kard. Agostino Cusani i innych, z którymi odmawia brewiarz. 26 maja – o 2 nad ranem, w obecności Baroniusza i całej wspólnoty Filip umiera, błogosławiąc przed śmiercią uczniów. Baroniusz otwiera brewiarz i czyta werset psalmu 80, który wpada mu w oczy: „Wejrzyj z nieba, spójrz i nawiedź tę winorośl; i chroń to, którą zasadziła Twa prawica…” Pogrzeb odbył się 27 maja w godzinach wieczornych, ale nie w krypcie pod prezbiterium. Ze względu na ewentualną beatyfikację, kilku dalekowzrocznych kardynałów prosiło, aby pochowano Filipa na uboczu w kościele. Już 2 sierpnia odbyło się pierwsze posiedzenie procesu beatyfikacyjnego. Świadków było pod dostatkiem, a nawet zbyt wielu. Była obfitość świadectw o jego cnotach, wspaniałomyślności, uzdrowieniach, objawieniach i o wysłuchanych modlitwach.

1596 – pokój Filipa zostaje zamieniony w kaplicę. 25 maja Baroniusz ponownie zostaje wybrany prepozytem, ale 4 czerwca zostaje, razem z Tarugim, mianowany kardynałem.

1599 – w 4. rocznicę śmierci Ojca Filipa dokonano rekognicji jego ciała. Kardynał Alessandro de Medici konsekruje kościół Chiesa Nuova. We wrześniu zostaje erygowana kongregacja w Thonon; breve papieskie mianuje prepozytem Franciszka Salezego.

1602 – 24 maja – ciało Ojca Filipa zostaje uroczyście przeniesione do nowej kaplicy.

1612 – 24 lutego – zostało ogłoszone breve papieża Pawła V Christifdelium Quorumlibet, którym zatwierdził pierwsze Konstytucje, tak zwane Instituta Kongregacji Oratorium.

1615 –  25 maja – Paweł V wpisuje Filipa Neri do wykazu błogosławionych; pozwolono na odprawianie oficjum ku czci Filipa.

1622 – 12 marca –  Kanonizacja Filipa Neri wespół z Izydorem Oraczem, Ignacym Loyolą, Franciszkiem Ksawerym i Teresą z Awilli. Złośliwi rzymianie komentują ten fakt w słowach: „Kanonizowano czterech Hiszpanów i jednego świętego”.

1623 – 6 sierpnia – publikacja bulli Urbana VIII Rationi congruit o kanonizacji Filipa Neri.




ZOBACZ RÓWNIEŻ:

Etykiety:

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty